امروز: پنجشنبه 9 فروردین 1403
دسته بندی محصولات
بخش همکاران
بلوک کد اختصاصی

پیشینه و مبانی نظری اختلالهای یادگیری و خواندن

پیشینه و مبانی نظری اختلالهای یادگیری و خواندن دسته: علوم انسانی
بازدید: 1 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 397 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 74

پیشینه و مبانی نظری اختلالهای یادگیری وخواندن

قیمت فایل فقط 39,000 تومان

خرید

پیشینه و مبانی نظری اختلالهای یادگیری وخواندن در 74 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

مبانی نظری وپیشینه تحقیق اختلالهای یادگیری وخواندن

فصل دوم: مروری بر پیشینه تحقیقات

بخش اول: مبانی نظری .................................................................... 22

1ـ تعریف اختلالهای یادگیری ............................................................ 22

2ـ سیر تحول تاریخی اختلالهای یادگیری ......................................... 30

1) دوره بنیانگذاری: تحقیقات نخستین درباره مغز ...................... 30

2) دوره انتقالی: مطالعه بالینی کودکان ......................................... 33

3) دوره یکپارچگی: رشد سریع برنامه های مدارس .................... 43

4) دوره معاصر (از سال 1980 تا کنون) ..................................... 44

3ـ طبقه بندی اختلالهای ویژه یادگیری بر مبنای DSM-IV-IR....... 44

1) اختلال خواندن ......................................................................... 45

2) اختلال در ریاضیات ................................................................. 46

3) اختلال بیان نوشتاری ............................................................... 48

4) اختلال یادگیری که به گونه دیگر مشخص نشده است (NOS) 49

4ـ تعریف خواندن .............................................................................. 50

5ـ تحول خواندن ................................................................................ 55

6ـ مدل های خواندن .......................................................................... 56

1) مدل پایین ـ بالا و مدل بالا ـ پایین ............................................ 56

2) مدل تعاملی جبرانی.................................................................... 57

3) مدل پیوندگرایی......................................................................... 59

4) مدل آوایی.................................................................................. 61

5) مدل ببین و بگو ........................................................................ 63

6) مدل تعادل خواندن بیکر ........................................................... 63

7ـ نارساخوانی.................................................................................... 70

1) تعریف نارساخوانی................................................................... 70

2) نشانه های بالینی نارساخوانی ................................................. 75

3) اختلالهای همراه با نارساخوانی................................................ 81

الف ـ اختلالهای جانبی شدن .................................................. 81

ب ـ اختلالهای سازمان یافتگی فضایی ـ زمانی ...................... 82

ج ـ نابهنجاری حرکات چشم ها ............................................. 83

د ـ تأخیر زبان گفتاری .......................................................... 85

هـ ـ اختلالهای ادراکی ............................................................ 86

و ـ اختلال حافظه کوتاه مدت ................................................. 87

ز ـ اختلال نارسایی توجه (ADD) و ADHD...................... 88

ح ـ اختلالهای رفتاری ............................................................ 91

4) شیوع نارساخوانی..................................................................... 94

5) تاریخچه نارساخوانی................................................................ 95

6) سبب شناسی نارساخوانی ........................................................ 99

الف ـ عوامل ژنتیکی ............................................................. 100

ب ـ عوامل عصب شناختی ................................................... 103

ج ـ تقارن نیمکره های مغزی ............................................... 107

د ـ غلبه طرفی مغز .............................................................. 111

هـ ـ عوامل حرکتی ............................................................... 114

و ـ عوامل شناختی ............................................................... 115

ز ـ عوامل رفتاری ............................................................... 118

ح ـ عوامل محیطی ................................................................ 121

ط ـ عوامل عاطفی ................................................................ 122

8ـ دیدگاه های مختلف در مورد نارساخوانی ................................. 124

9ـ نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی .................................... 124

10ـ طبقه بندی نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی ................ 131

الف ـ نارساخوانی اکتسابی ......................................................... 131

ب ـ نارساخوانی تحولی .............................................................. 140

11ـ فرآیند شکل گیری مدل تعادل خواندن از دیدگاه بیکر ............. 148

12ـ عملکرد نیمکره های مغزی از دیدگاه بیکر ............................... 154

13ـ طبقه بندی نارساخوانی تحولی از دیدگاه بیکر ......................... 156

1) نارساخوانی نوع L (زبان شناختی) ........................................ 156

2) نارساخوانی نوع P (ادراکی) .................................................. 156

14ـ بررسی اعتبار طبقه بندی نارساخوانی نوع P/L....................... 158

15ـسبب شناسی نارساخوانی تحولی نوع P/L................................ 162

16ـ شیوه های درمانی نوروسایکولوژی از دیدگاه بیکر ................ 164

بخش دوم: یافته های پژوهشی ..................................................... 168

خلاصه ............................................................................................ 180

فصل دوم:

مروری بر پیشینه تحقیقات

مطالب فصل دوم در دو بخش كلی، تحت عنوان مبانی نظری و یافته‌های پژوهشی مطرح می‌گردد:

بخش اول: مبانی نظری

1ـ تعریف اختلالهای یادگیری

اصطلاح اختلالهای یادگیری از نیاز به تشخیص و خدمت به دانش‌آموزانی برخاسته است كه به طور مداوم در كارهای درسی خود با شكست مواجه می‌شوند، و در عین حال در چهارچوب سنتی كودكان استثنایی نمی‌گنجند. شاخه‌های علمی متعددی به این حیطه كمك كرده‌اند (مثلاً پزشكی، زبان‌شناسی، روان‌شناسی، و آموزش و پرورش)، و حاصل این چندرشته‌ای بودن مبنایی، سبب بوجود آمدن اصطلاحات و تعریفهای متعددی گردیده است.

اصطلاح اختلالهای یادگیری[1] نخستین بار توسط ساموئل كرك[2] در سال 1963 مطرح گردید. كرك در جلسة نشست والدین و مربیان در شیكاگو این اصطلاح را پیشنهاد نمود و این به خاطر برچسبهای گوناگونی بود كه برای توصیف كودكانی با هوش طبیعی كه دچار مشكلات یادگیری بودند، به كار می‌رفت. این چنین كودكان اغلب به عنوان آسیب دیده خفیف مغزی،[3] كندآموز[4]، نارساخوان یا معلولیت ادراكی[5]، نامگذاری شده‌اند كه هر یك از این اصطلاحات با محدودیتهایی همراه بودند (لرنر، 1993).

بنابراین از زمان پیدایش حوزه اختلالهای یادگیری، متخصصان به دنبال تعریف مناسبی می‌گشتند كه به طور جامع، ماهیت ویژه اختلالهای یادگیری را تبیین كند. به دلیل ماهیت پیچیده این حوزه، متخصصان تاكنون قادر نبوده‌اند، تعریف جامعی از اختلالهای یادگیری ارائه دهند. تعاریف بسیاری توسط متخصصان عصب‌شناختی و روان‌شناختی صورت گرفته است كه در ذیل به ارائه شاخص ترین آنها می‌پردازیم:

1) تعریف كمیتة مشورتی ملی در مورد كودكان معلول (NACHC)

كمیته مشورتی ملی در مورد كودكان معلول[6] (NACHC) در سال 1968 شكل گرفت تا یك تعریف قابل قبول در زمینه اختلالهای یادگیری ارائه كند. این كمیته تحت سرپرستی كرك، تعریفی ارائه كرد كه در قانون عمومی 230-91 آئین‌نامه اختلالهای یادگیری خاص در سال 1969 گنجانده شد. این تعریف به شرح ذیل است:

«كودكان مبتلا به اختلالهای یادگیری خاص در یك یا چند فرآیند اساسی روان‌شناختی از قبیل فهم یا كاربرد زبان گفتاری یا نوشتاری مشكل دارند، این مشكلات ممكن است به صورت اختلال در گوش دادن، فكر كردن، صحبت كردن، خواندن، نوشتن، هجی كردن یا حساب بروز كند. این تعریف شامل شرایطی از جمله نارساییهای ادراكی، آسیب مغزی، بدعملکردی جزئی مغز[7]، نارساخوانی، زبان پریشی تحولی[8] و غیره می‌شود، اما آن دسته از مشكلات یادگیری را كه نتیجه نقصهای بینایی، شنوایی، یا حركتی، عقب‌ماندگی ذهنی، اختلالهای هیجانی یا محرومیتهای محیطی است، شامل نمی‌شود» (لرنر، 1993).

این تعریف به طور گسترده پذیرفته شد و در بسیاری از ایالت ‌های امریكا مورد استفاده قرار گرفت. نتایج دو بررسی كه به وسیلة وزرات آموزش و پرورش امریكا در سالهای 1974 و 1975 انجام شد، نشان داد كه 62 درصد از 50 ایالت امریكا تعریف مزبور را بكار بردند (مرسر[9]، فورگان[10]، و ولکلینگ[11]، 1976، مارفی[12]، 1976). پس از چندی انتقادهای فزاینده نسبت به تعریف NACHC و ارائه قانون عمومی 142-94 موجب شد تا تلاشهای زیادی برای اصلاح و بهبود تعریف مذكور صورت گیرد. مسئولیت اصلاح این تعریف را وزارت آموزش و پرورش امریكا برعهده گرفت. در سال 1977 تعریف دقیق‌تری از اختلالهای یادگیری در آئین‌نامه فدرال[13] بیان گردید.

2) تعریف آئین‌نامه فدرال (1977):

وزارت آموزش و پرورش امریكا پس از تلاشهای گسترده برای اصلاح تعریف كمیته مشورت ملی (NACHC) آئین‌نامة فدرال 1977 را انتشار داد كه شامل مقررات وضع شده برای تعریف و مشخص كردن دانش‌آموزان دارای اختلالهای یادگیری تحت قانون 142-94 بود. این تعریف تقریباً مشابه با تعریف كمیتة مشورتی ملی در مورد كودكان معلول می باشد (NACHC). وبه شرح زیراست:

«اختلال یادگیری ویژه به معنی اختلال در یك یا چند فرآیند اساسی روان‌شناختی مانند درك یا كاربرد زبان گفتاری یا نوشتاری است كه ممكن است خود را به صورت توانایی ناقص در گوش دادن، فكر كردن، صحبت كردن، خواندن، نوشتن، هجی كردن یا انجام محاسبات ریاضی نشان دهد. این اصطلاح شامل اختلالهای ادراكی، آسیب‌مغزی، بدعملکردی جزئی مغز، نارساخوانی و زبان پریشی تحولی می‌شود. اما كودكانی را كه مشكلات یادگیری آنان ناشی از نقصهای بینایی، شنوایی، یا حركتی بوده یا براثر عقب‌ماندگی ذهنی، اختلال هیجانی، یا محرومیت‌های محیطی، فرهنگی یا اقتصادی ایجاد شده باشد، دربرنمی ‌گیرد (به نقل از هانت و مارشال[14]، 2002).»

این تعریف به طور گسترده مورد پذیرش قرار گرفته و بسیاری از ایالت‌ها (بیش از 50 ایالت) در امریكا، تعریف فدرال را در زمینه اختلالهای یادگیری ویژه به عنوان تعریف ایالت خود بكار بردند. براساس این تعریف ، در صورتی یك دانش‌آموز مبتلا به اختلال یادگیری است كه اولاً تجارب و امكانات یادگیری متناسب با سن و توانایی‌اش ارائه شود، اما وی نتواند در یك یا چند زمینه از قبیل زبان گفتاری، درك مطلب شنیداری، زبان نوشتاری، مهارتهای اساسی خواندن، درك مطلب، محاسبات یا استدلال‌های ریاضی متناسب با سن و توانایی خود پیشرفت كند. ثانیاً یك ناهمخوانی شدید بین پیشرفت تحصیلی و هوشبهر كودك وجود داشته باشد (هانت و مارشال، 2002).

3) تعریف كمیتة مشترك ملی از اختلالهای یادگیری

نارضایتی نسبت به تعریف آئین‌نامة فدرال (1977) منجر به شكل‌گیری كمیتة مشترك ملی درباره اختلالهای یادگیری[15] (NJCLD) و ارائه یك تعریف گردید. این كمیته مركب از نمایندگانی است از انجمن شنوایی، زبان، گفتار امریكا[16] (ASHA)، انجمن كودكان و بزرگسالان دارای اختلالهای یادگیری[17] (ACLD) (در حال حاضر انجمن اختلالهای یادگیری امریكا[18] (LADD)، شورای اختلالهای یادگیری[19] (CID)، بخش كودكان دارای اختلالهای ارتباطی[20] (DCED)، انجمن بین‌المللی خواندن[21] (IRA) و انجمن نارساخوانی ارتون (ODS) كه تعریف زیر را به طور مشترك ارائه نموده‌اند:

«اختلالهای یادگیری یك اصطلاح كلی است و به گروهی ناهمگن از اختلالها اطلاق می‌شود كه به صورت مشكلات جدی در اكتساب و كاربرد گوش دادن، صحبت كردن، خواندن، نوشتن، استدلال كردن، یا توانایی‌های ریاضی تظاهر می‌كند. این اختلالها نسبت به فرد درونی هستند و فرض بر این است كه ناشی از اختلال كاركرد سیستم اعصاب مركزی است و ممكن است در تمام طول عمر رخ دهد.امکان دارد اختلالهای یادگیری با مشكلات در رفتارهای خود ـ گردانی[22]، ادراك اجتماعی و تعامل اجتماعی همراه باشد. اما هیچیک به تنهایی سبب اختلالهای یادگیری نمی‌شوند. اگرچه اختلالهای یادگیری ممكن است با سایر شرایط معلولیت (مثل آسیب‌دیدگی حسی[23]، عقب‌ماندگی ذهنی، اختلالهای هیجانی شدید) یا عوامل محیطی (مثل تفاوتهای فرهنگی، آموزش نامناسب یا ناكافی)، همراه باشد، ولی نتیجه مستقیم آن وضعیت‌ها یا عوامل محیطی نیست (كمیتة مشترك ملی، 1988، ص1؛ به نقل ازاسمیت[24]، 1998).

ارائه دهندگان تعریف كمیتة مشترك ملی معتقدند: تعریفی كه آنها ارائه داده‌اند نسبت به تعریف فدرال چند امتیاز دارد: 1ـ این تعریف منحصراً به كودكان محدود نمی‌شود؛ 2ـ این تعریف از ذكر عبارت «فرآیندهای روان‌شناختی اساسی» كه بسیار بحث‌انگیز بوده ، اجتناب كرده است؛ 3ـ هجی كردن را به این دلیل كه از نظر منطقی جزیی از نوشتن است دربر نگرفته است؛ 4ـ از ذكر شرایطی كه تعریف آن مشكل است (نظیر نارسایی ادراكی، نارساخوانی، بدعملکردی جزئی مغز) و سردرگمی زیادی به وجود آورده‌اند، خودداری كرده است و 5ـ این تعریف به روشنی بیان می‌كند كه اختلالهای یادگیری ممكن است با سایر شرایط معلولیت همراه باشد. وجه امتیاز دیگری كه بین تعریف فدرال و تعریف كمیته مشترك ملی وجود دارد این است كه تعریف اخیر، اختلالهای یادگیری را معلول اختلال عملكرد سیستم اعصاب مركزی می‌داند (هالاهان، 1985).

4) تعریف ادارة خدمات توانبخشی از اختلالهای یادگیری

اداره خدمات توانبخشی[25] (RSA)، اختلالهای یادگیری را در چهارچوب دیدگاه عصب ـ روان‌شناختی[26] تبیین و تعریف ذیل را ارائه نمود:

«افراد مبتلا به اختلالهای یادگیری در زمینه‌هایی از جمله ادراك و فهم یا كاربرد زبان گفتاری یا نوشتاری دچار مشکل هستند. این اختلال ناشی از بدعملکردی سیستم اعصاب مرکزی است. این اختلال به صورت مشكلاتی در یك یا چند زمینه از جمله توجه، استدلال، حافظه، ارتباط، خواندن، نوشتن، هجی كردن، حساب، هماهنگی، شایستگی اجتماعی و رشد یافتگی هیجانی آشكار می‌گرد» (شایپرو و ریچ،[27] 1999).

شایان ذكر است كه برخی از تعاریف اختلالهای یادگیری از جمله کمیته مشترک ملی واداره خدمات توانبخشی ، اختلالهای یادگیری را ناشی از بدعملكردی سیستم اعصاب مركزی می‌دانند كه مدنظر هدف پژوهش حاضر است. پژوهش حاضر به تشخیص، طبقه‌بندی و درمان نارساخوانی از دیدگاه نوروسایكولوژی پرداخته است. این دیدگاه، برمبنای مدل تعادل خواندن بیكر نارساخوانی را ناشی از بدعملكردی سیستم اعصاب مركزی می‌داند. به اعتقاد بیكر (2002) نارساخوانی ناشی از وجود نارسایی در كنش نیمكره مغزی چپ یا راست می‌باشد.

2ـ سیر تحول تاریخی اختلالهای یادگیری

به اعتقد لرنر (1993) فرآیند تحول وشكل‌گیری اختلالهای یادگیری چهار دوره متمایز را پشت سر گذاشته است. این چهار دوره به شرح زیر است:

تاكنون - 1980

1980-1960

1960-1930

1930-1800

دوره معاصر، ظهور جهت‌گیری‌ها

دوره یكپارچگی، به‌كارگیری ابزارها در مدارس

دوره انتقالی، مطالعة بالینی كودكان

دوره بینانگذاری، تحقیقات مربوط به مغز

1)دوره بنیانگذاری: تحقیقات نخستین درباره مغز:

دوره بنیانگذاری[28] (1800 تا 1930) با تحقیقات علمی پایه در مورد مغز و اختلالات آن مشخص می‌شود. نظریه آسیب مغزی درباره كودكان مبتلا به اختلالهای یادگیری در این دوره شكل گرفته است. بسیاری از تحقیقات نخستین درباره مغز توسط پزشكان صورت گرفته است كه آنها به مطالعة بیمارانی پرداخته‌اند كه در اثر ضربه، تصادف یا بیماری دچار آسیب شده بودند. این دانشمندان،‌ داده‌های خود را از طریق مطالعه رفتار بیمارانی كه توانایی سخن گفتن یا خواندن را از دست داده بودند، بدست آوردند. همچنین، دانشمندان از طریق كالبدشكافی به مطالعه مغز بیماران آسیب‌دیده پرداختند و آنها به این نتایج دست یافتند كه فقدان توانایی سخن گفتن یا خواندن در بیماران مزبور به نواحی خاصی از مغز مربوط می‌شود كه آسیب دیده است (لرنر، 1993). پاره‌ای از مفاهیم مهم در این دوره به شرح ذیل است:

یك اندیشة شایع در قرن نوزدهم اعتقاد به جمجمه شناسی[29] بود كه رفتار غیرطبیعی و كنش مغز از طریق مطالعه شكل جمجمه فرد مشخص می‌گردید. اعتقاد بر این بود كه آسیب دیدگی سر[30]، مسائلی را در مورد مغز روشن می‌سازد. در دهه 1860، پاول بروكا[31] از طریق كالبد شكافی به مطالعة مغز بیمارانی كه توانایی سخن گفتن را از دست داده بودند، پرداخت. او دریافت كه نواحی خاصی از مغز (سمت چپ لب پیشانی[32]) آسیب دیده است (لرنر، 1993). كشف مهم وی به طور وسیع مورد توجه قرار گرفت، از آن زمان به بعد، فقدان توانایی سخن گفتن، آفازیای بروكا[33] نامیده شد. در این زمان، فردی به نام جان هاگلینگ جكسون[34] (1874) نظریه موضع‌یابی[35] را مورد انتقاد قرار داد و اعتقاد داشت كه تمام نواحی مغز با یكدیگر در ارتباط هستند و آسیب وارده به یك ناحیه مغز، كنش كلی مغز را تغییر می‌دهد. او مخالف این امر بود كه مغز انسان از مجموعه‌ای از مراكز مستقل تشكیل شده است. كارل ورنیكه[36] (1908) نواحی دیگری از مغز (لب‌گیجگاهی[37]) را توصیف كرد و وی این ناحیه را مسئول درك گفتار یا درك شنیداری دانست. ورنیكه مانند بروكا براین باور بود كه نواحی خاصی از مغز، فعالیت‌های خاصی را كنترل می‌كند .

جیمز هنشل وود[38] (1917) پزشكی بود كه اختلال كوری كلمه[39] را مورد مطالعه قرار داد كه این اختلال را به عنوان ناتوانی در تفسیر زبان نوشتاری علیرغم داشتن بینایی طبیعی تعریف كرد. وی علل ناتوانی خواندن پسری باهوش را مربوط به وجود نارسایی در شكنج زاویه‌دار[40] (ناحیه خاصی در مغز)مغز دانست (به نقل از لرنر، 1993).

در سال 1919، كرت گلد ستین پزشكی بود كه در طی جنگ جهانی اول به درمان سربازان آسیب دیده مغزی می‌پرداخت، او بر این باور بود كه آسیب مغزی، رفتار افراد را متأثر می‌سازد، و پی برد كه بسیاری از سربازان مبتلا به آسیب مغزی، دچار آشفتگی ادراكی، حواس‌پرتی[41] و بیش فعالی شده بودند. آنها همچنین قادر نبودند بخوبی بخوانند و بنویسند. سالها بعد، آلفرد اشتراوس[42] و هینزورنر[43] (1940) كارگلدستین را ادامه دادند.


[1] - Learning disorder

[2] - Kirk

[3] - Minimal brain injoury

[4] - slow learner

[5] - perceptually handicapped

[6] - National Advisory Committee on Handicapped (NACHC)

[7] - Minimal brain dysfunction

[8] - Developmental Aphasia

[9] - Mercer

[10] - Forgone

[11] - Wolking

[12] - Murphy

[13] - Federal Register

[14] - Hunt & Marshall

[15] - National Joint Committee on Lerning Disabilities.

[16] - American speech, Language, Hearing Association (ASHA)

[17] - Association For Children and Adults with learning disability (ACLD)

[18] - Learning Disabilities Association of American (LDAA)

[19] - Council For Learning Disabilities (CLD)

[20] - Division of Children with Communication Disordres.

[21] - International Reading Association (IRA)

[22] - Self - Regulatory

[23] - Sensory impairment

[24] - Smith

[25] - Rehabilitation Services Administration

[26] - Psycho-neurolgical

[27] - Shapiro & Rich

[28] - Foundation phase

[29] - phrenology

[30] - Bumps on the head

[31] - Broca

[32] - Left Frontal Lobe

[33] - Broca's aphasia

[34] - Hughlings Jackson

[35] - Localization

[36] - Wernicke

[37] - Temporal Lobe

[38] - Hinshelwood

[39] - word blindness

[40] - angular gyrus

[41] - Distractibility

[42] - strauss

[43] - werner

قیمت فایل فقط 39,000 تومان

خرید

برچسب ها : پیشینه و مبانی نظری اختلالهای یادگیری وخواندن

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر